Trầu cau quan họ: Kỹ thuật chế biến và chọn lựa nguyên liệu đảm bảo hương vị truyền thống chuẩn mực

Để tạo nên một mâm trầu cau quan họ đúng chuẩn, người nghệ nhân phải có kinh nghiệm chọn lựa nguyên liệu kỹ càng và kỹ thuật chế biến tinh tế. Lá trầu phải là loại tươi ngon, dày dặn, óng ánh, có mùi thơm đặc trưng không quá chát nhưng đủ đậm đà để hòa quyện với vị thơm bùi của cau. Quả cau được chọn là cau tròn, vừa chín tới, cắn có vị ngọt, giòn, không quá xanh hay quá già. Trước khi gói, cau được bổ ra từng miếng nhỏ để dễ dàng khi ăn kèm với lá trầu tươi sẽ tạo ra hương vị quyến rũ đặc trưng riêng biệt của quan họ. Quá trình gói trầu cau cũng đòi hỏi sự khéo léo và kiên nhẫn, bọc từng lá đúng kỹ thuật để giữ nguyên hình dáng không bị nát hay gãy. Trầu cau quan họ không chỉ là vật cúng bái mà còn là điểm nhấn nghệ thuật trong các buổi hát chầu, tạo nên một thói quen văn hóa truyền thống bền vững từ bao đời nay. Trầu cau dùng để tiếp khách hàng ngày như bát nước chè xanh, như điếu thuốc lào, trầu có mặt trong mỗi cuộc vui, buồn của làng quê, trầu trong các buổi lễ tế thần, tế gia tiên, lễ tang, lễ thọ, lễ mừng.... Trong các lễ hội dân gian tại Bắc Ninh, trầu cau quan họ được xem là một biểu tượng không thể thiếu, đóng vai trò kết nối cộng đồng và duy trì truyền thống. Những cặp trầu cau được trang trí cầu kỳ đặt tại sân đình, sân chùa hoặc nơi diễn ra lễ hội giúp tạo không khí trang trọng, thiêng liêng. Việc trao đổi trầu cau trong những dịp này còn thể hiện sự chân thành, thân mật và lời chúc may mắn cho mọi người tham dự. Trong nhiều lễ nghi, trầu cau được sử dụng như một vật phẩm dâng cúng tổ tiên, chứng minh lòng biết ơn và giữ gìn nét đẹp cội nguồn. Đặc biệt, trong nghệ thuật quan họ, trầu cau là vật gắn liền với hình ảnh đôi nam nữ hát giao duyên, biểu hiện cho sự tinh tế và tính thủy chung. Với ý nghĩa sâu sắc như vậy, trầu cau quan họ trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh và văn hóa vùng Kinh Bắc. Ăn trầu cau không chỉ không mang nhiều lợi ích sức khỏe mà còn có tác động tiêu cực. Việc nhai trầu có thể gây ra tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư miệng, và những người tiêu dùng trầu có khả năng bị ung thư miệng cao hơn.