Vật chất quyết định ý thức: Ảnh hưởng của sự phát triển vật chất đối với sự thay đổi ý thức xã hội trong thời đại công nghệ số

Trong thời đại công nghệ số và toàn cầu hóa hiện nay, nguyên lý “vật chất quyết định ý thức” thể hiện rõ nét qua cách mà các điều kiện vật chất mới ảnh hưởng đến nhận thức và hành xử của con người. Công nghệ kỹ thuật số, mạng internet, và các thiết bị thông minh không chỉ là sản phẩm của vật chất mà còn là lực lượng vật chất làm thay đổi cách con người tiếp cận kiến thức, thông tin và tương tác xã hội. Những thay đổi đó hình thành một loại ý thức mới, tư duy mới phản ánh bản chất của xã hội thông tin, đồng thời định hướng hành động xã hội theo những giá trị hiện đại và đa dạng. Cần hiểu rằng sự phát triển về vật chất công nghệ không thể tách rời khỏi sự phát triển ý thức; chúng hỗ trợ và thúc đẩy nhau với cường độ ngày càng mạnh mẽ. Vì thế, khẳng định “vật chất quyết định ý thức” trong bối cảnh kỹ thuật số giúp nâng cao nhận thức về vai trò của các điều kiện vật chất mới trong việc xây dựng nền tảng phát triển con người và xã hội toàn diện trong tương lai. Ý thức theo định nghĩa của triết học Mác - Lenin là một phạm trù được quyết định với phạm trù vật chất , theo đó ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất khách quan vào bộ óc con người và có sự cải biến và sáng tạo. Ý thức có mối quan biện chứng với vật chất . Nguyên lý “vật chất quyết định ý thức” không chỉ là lý luận triết học mà còn có giá trị ứng dụng rất lớn trong lĩnh vực giáo dục và rèn luyện tư duy. Trong quá trình giáo dục, việc tạo dựng một môi trường vật chất lành mạnh, hiện đại, đầy đủ các trang thiết bị học tập và điều kiện sinh hoạt tối ưu giúp kích thích phát triển tư duy và năng lực nhận thức của học sinh, sinh viên. Đồng thời, việc tiếp thu kiến thức và hình thành ý thức thuộc về sự phản ánh hiện thực vật chất thông qua quá trình thực hành và trải nghiệm. Nếu môi trường vật chất được đầu tư thích đáng, học sinh không chỉ tiếp nhận kiến thức một cách thụ động mà còn phát triển sự chủ động trong tư duy và sáng tạo. Việc hiểu rõ quan điểm “vật chất quyết định ý thức” còn giúp các thầy cô giáo và nhà quản lý giáo dục xây dựng phương pháp giảng dạy mang tính thực tiễn cao, phù hợp với điều kiện xã hội và đặc điểm phát triển của từng đối tượng học tập, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện trong thời đại mới. - Vật chất quyết định ý thức : Vai trò quyết định của vật chất đối với ý thức được thể hiện trên mấy khía cạnh sau: Thư뀁 nhất, vật chất quyết định nguồn gốc của ý thức . Vật chất “sinh” ra ý thức , vì ý thức xuất hiện gắn liền với sự xuất hiện của con người cách đây tư뀀 3 đến 7 ...